W życiu codziennym termin uchodźca jest często używany do opisania grup ludzi uciekających do Niemiec. Jednak zgodnie z ustawą o azylu termin ten obejmuje jedynie uchodźców uznanych na mocy Konwencji Genewskiej.Ponieważ jednak nie wszystkie osoby otrzymują tę formę ochrony po przejściu procedury azylowej, inne formy ochrony są określane przez Federalny Urząd ds. Migracji i Uchodźców jako organ wdrażający ustawę o azylu:
Osoby, które chcą ubiegać się o azyl i nie są jeszcze zarejestrowane jako osoby ubiegające się o azyl w Urzędzie Federalnym, są określane jako osoby ubiegające się o azyl. Osoby ubiegające się o azyl są w trakcie procedury azylowej i mają pozwolenie na pobyt do czasu podjęcia decyzji w sprawie procedury azylowej.
Osoby, które otrzymają pozytywną decyzję w sprawie azylu, są uznawane za uchodźców na mocy Konwencji Genewskiej dotyczącej statusu uchodźców (§ 3 AsylG) lub osoby uprawnione do azylu (§ 16a GG) z pozwoleniem na pobyt.
Uchodźcy, którym nie przyznano azylu, ale którym grozi poważna krzywda w kraju pochodzenia, otrzymują ochronę uzupełniającą (§ 4 Asylum Act) z początkowym zezwoleniem na pobyt na okres jednego roku. Te grupy osób otrzymują zezwolenie na pobyt w formie elektronicznej karty chipowej, która zastępuje poprzednią samoprzylepną etykietę w paszporcie.
Więcej informacji na temat elektronicznego dokumentu pobytowego można znaleźć na stronie internetowej BAMF.
Osoby podlegające krajowemu zakazowi deportacji po zakończeniu procedury azylowej są prawnie przypisane do ustawy o pobycie (§ 60, ust. 5, ust. 7 ustawy o pobycie). Uchodźcy, których wniosek o azyl został odrzucony, są zobowiązani do opuszczenia kraju. Jeśli jednak opuszczenie kraju nie jest możliwe z przyczyn prawnych, przyznaje się im status osoby tolerowanej. Osoby tolerowane są prawnie przypisane do ustawy o pobycie (§ 60a AufenthG). Dalsze przepisy i bardziej szczegółowe wyjaśnienia można znaleźć na stronie internetowej BAMF.
Szczegółowe opisy kategorii ochrony azylowej zostały podsumowane przez autorkę dr Birgit Reese i autora dr Martena Vogta ze służby naukowej niemieckiego Bundestagu.
O statusie lub formie ochrony decyduje kilka czynników. W pierwszej kolejności decydujące znaczenie mają kraje pochodzenia. Rozróżnia się bezpieczne kraje pochodzenia, kraje trzecie i kraje o dobrych perspektywach pozostania. Osoby z krajów o dobrych perspektywach pozostania mają największe szanse na uzyskanie zezwolenia na pobyt w Niemczech. Od 2022 r. Afganistan, Erytrea, Somalia i Syria zostały przypisane do tej kategorii (patrz okólnik BAMF). Osoby z bezpiecznych krajów pochodzenia mają trudniejsze szanse na uzyskanie zezwolenia na pobyt. Możesz dowiedzieć się, które kraje są obecnie uwzględnione w załączniku II do ustawy o azylu.
Wiele osób ubiegających się o azyl, na przykład dzieci, młodzież lub osoby niepełnosprawne, ma szczególne potrzeby w zakresie ochrony i związane z nimi prawa, które należy uwzględnić w procedurze azylowej. Projekt SENSA - podnoszący świadomość na temat szczególnych potrzeb w zakresie ochrony osób ubiegających się o azyl w Saksonii-Anhalt i Turyngii - pomaga zidentyfikować te potrzeby w celu zagwarantowania sprawiedliwych i prawnie bezpiecznych procedur azylowych. Projekt oferuje na przykład szkolenia, specjalistyczne konferencje, możliwości nawiązywania kontaktów i materiały informacyjne dla wszystkich osób zaangażowanych w procedurę azylową, w tym specjalistyczne usługi doradcze, opiekunów małoletnich bez opieki i samych osób potrzebujących ochrony. W Saksonii-Anhalt projekt jest realizowany przez Radę ds. Uchodźców Saksonii-Anhalt.